Google, DolphinGemma adlı yapay zekasıyla yunusların iletişimini anlamaya çalışıyor. Deniz biyolojisi ve yapay zekanın kesiştiği bu projede dikkat çeken gelişmeler yaşanıyor.
Google, yapay zekayı artık sadece insanlar için değil, okyanusların en zeki canlılarından biri olan yunuslar için de kullanmaya başladı.
Şirket, DolphinGemma adını verdiği yeni açık kaynak yapay zeka modeliyle yunusların karmaşık iletişim biçimini çözmeye bir adım daha yaklaşıyor.
Bu çığır açıcı proje, 1985 yılından bu yana Atlantik benekli yunusları inceleyen Wild Dolphin Project (WDP) ile birlikte yürütülüyor.
Amaç, yunusların yıllardır bilim insanlarını hayrete düşüren sesli iletişim sistemini daha derinlemesine anlamak.
Yunuslar; kendi yansımalarını aynada tanıyabilmeleri, karmaşık görevleri öğrenip diğerlerine öğretebilmeleri ve sosyal iş birliği yapabilmeleriyle biliniyor.
Ancak en gizemli yönleri, birbirleriyle kurdukları son derece gelişmiş sesli iletişim biçimleri.
Bilim insanları uzun süredir bu canlıların çıkardığı tıklama, ıslık ve diğer sesleri çözümlemeye çalışıyor.
Bazı seslerin, örneğin bireylerin birbirini bulmak için kullandığı “imza ıslıkları” ya da anlaşmazlıklar sırasında duyulan “ciyaklama”ların, belirli sosyal etkileşimlere karşılık geldiği biliniyor. Ancak bu sistemin bir "dil" olup olmadığı hâlâ tartışmalı.
Google, bu bilinmezlikleri aşmak için Gemma adını verdiği büyük dil modeli (LLM) altyapısını ses verileri için yeniden yapılandırdı ve ortaya DolphinGemma çıktı.
Model, metin yerine ses sinyallerini işliyor ve bir sonraki sesi tahmin ediyor.
Eğitim sürecinde WDP'nin yıllardır topladığı ses arşivi kullanıldı. Google’ın SoundStream teknolojisi sayesinde yunus sesleri, dil modellerinde kullanılan token’lara dönüştürülebiliyor.
Yunusların doğal yaşamında gözlemlenen sesli davranışlar, DolphinGemma tarafından işlenerek belirli kalıpların ortaya çıkması sağlanıyor.
Google araştırmacıları, bu modelin zamanla ortak bir "kelime dağarcığı" çıkarmasını ve diğer yunuslar tarafından da anlaşılabilir yapay sesler üretebilmesini umuyor.
Model, yaklaşık 400 milyon parametreye sahip. Bu, klasik LLM’lere göre daha küçük olsa da mobil cihazlar için oldukça uygun.
DolphinGemma’nın en dikkat çekici uygulama alanı ise WDP’nin sualtı araştırmalarında kullandığı CHAT (Cetacean Hearing Augmentation Telemetry) cihazı.
Pixel 6 ile test edilen bu cihaz, yaz aylarında çıkacak Pixel 9 sürümüyle güncellenecek.
Yeni versiyon, hem ses tanıma hem de derin öğrenme modellerini sahada çalıştırabilecek.
CHAT cihazı, hem nesneleri tanıtmak için yapay yunus sesleri üretiyor hem de çevredeki doğal sesleri analiz edip gerçek zamanlı yanıtlar veriyor.
DolphinGemma ile entegrasyon, yunuslarla anlamlı etkileşim ihtimalini biraz daha güçlendiriyor.
Google, yaz aylarında DolphinGemma modelini tüm araştırmacılara açık kaynak olarak sunmayı planlıyor.
Bilim dünyasında büyük yankı uyandırması beklenen bu adım, sadece deniz biyolojisi değil, yapay zekanın doğayla olan ilişkisini de kökten değiştirebilir.
Yorum Yazın